Ważne gałęzie przemysłu kształtowały Górne Łużyce przez stulecia i odcisnęły piętno na krajobrazie i miastach. Ważnymi sektorami gospodarki były odkrywkowe górnictwo węgla brunatnego, przemysł szklarski i włókienniczy oraz przemysł maszynowy. Imponujące świadectwa kultury przemysłowej i unikalne zabytki techniki wciąż dają wyobrażenie o tym, jak wielu ludzi utrzymywało się niegdyś i żyło na co dzień dzięki tym gałęziom przemysłu. Odkryj z nami ich tajemnice!

 

1. Światowy Geopark UNESCO Łuk Mużakowa

Łuk Mużakowa jest jednym ze 177 obszarów na świecie (od 2022 r.), które otrzymały status Światowego Geoparku UNESCO. Łuk Mużakowa przedstawia młodszą historię Ziemi, w szczególności epokę lodowcową, a także niezwykłą historię wydobycia minerałów i rozwoju przemysłu.

Wczesne odkrycie minerałów, takich jak piaski szkliste, gliny, żwiry i węgiel brunatny, które zostały nagromadzone przez ciężar lodowca i wydobyte na powierzchnię, doprowadziło do ich wydobycia i przetwarzania niemal na całym obszarze. Od 1843 r. działało jednocześnie około 60 kopalń węgla brunatnego. Około 100 lat temu region ten, ze swoimi „szklanymi miastami” Döbern i Weißwasser, był uważany za centrum światowej produkcji szkła. Wysokiej jakości glina była przetwarzana na cegły, dachówki, ceramikę przemysłową i dekoracyjną.

Łuk Mużakowa charakteryzuje się zabudową przemysłową, budynkami dworcowymi z epoki Gründer, osiedlami mieszkaniowymi i robotniczymi (górniczymi). Cegielnia i huta szkła opowiadają o burzliwej historii tego imponującego krajobrazu kulturowego, który niegdyś był miejscem działalności górniczej. Ośrodki informacyjne dla zwiedzających Geopark UNESCO informują o znaczeniu procesów geologicznych w rozwoju regionu oraz przekazują wiedzę o około 1000-letniej historii rzemiosła i przemysłu związanej z tym miejscem i jego surowcami. Różne trasy rowerowe i geologiczne pozwalają nie tylko pogłębić wiedzę geologiczną, ale także historię znanej na całym świecie produkcji szkła, wydobycia węgla brunatnego oraz sukcesywnego powrotu przyrody i odtwarzania całych siedlisk.

KONTAKT: Geopark Muskauer Faltenbogen – www.muskauer-faltenbogen.de, Tel.: +49 (0)35600 / 3656 01, info@muskauer-faltenbogen.de

 

2. Kolejka leśna Muskau

Jedną z najpopularniejszych atrakcji w północnych Górnych Łużycach jest obecnie Mużakowska Kolejka Leśna (WEM). Nostalgiczna kolejka wąskotorowa o szerokości toru wynoszącej zaledwie 600 mm łączy różne cele wycieczek w rejonie Łuku Mużakowa (UNESCO).

W sezonie w weekendy pociągi kursują ze stacji Weißwasser-Teichstraße do oddalonego o 4 km Kromlau, gdzie znajduje się pełen kwiatów park rododendronów i azalii. Świeżo odrestaurowany most Rakotz lśni nowym blaskiem. Kolejne pociągi są dostępne dla zwiedzających na 7-kilometrowej trasie z Weißwasser do miejscowości uzdrowiskowo-parkowej Bad Muskau. W romantycznym parku bajkowy zamek można zwiedzać pieszo, na rowerze lub powozem konnym.

Pociągi pasażerskie to zazwyczaj lokomotywy spalinowe z lat 50. ubiegłego wieku, które przemierzają wyjątkowe krajobrazy. Jednak w wybrane weekendy jedną z najciekawszych atrakcji jest niewątpliwie przejażdżka dwoma wiernie odrestaurowanymi parowozami. W weekendy kolei parowej otwarta jest także stacja muzealna „Anlage Mitte”. Na zwiedzających czeka tu około 20 zabytkowych lokomotyw, liczne wagony i tablice wystawowe.

Centralne odjazdy z dworca przy Teichstraße w Weißwasser.

KONTAKT: Waldeisenbahn Muskau – www.waldeisenbahn.de, Tel.: +49 (0) 3576/ 207472, wem.gmbh@waldeisenbahn.de

 

3. Muzeum Szkła Weißwasser – Willa Gelsdorf

W połowie XIX wieku Weißwasser było małą wioską położoną pośród wrzosowisk na łuku fałdowym Mužak. Kilka lat później bogate złoża węgla brunatnego, piasku i gliny oraz obfitość drewna, a także decyzja o poprowadzeniu przez Weißwasser linii kolejowej Berlin-Görlitz spowodowały gwałtowny rozwój miejscowości. W latach 1872-1903 powstało tu jedenaście hut szkła. W rezultacie „wioska przemysłowa” Weißwasser stała się w latach 20. XX wieku jednym z największych miast szklarskich na świecie.

Muzeum Szkła w Weißwasser prezentuje to niezwykłe dziedzictwo historyczne w dawnej willi rodziny Gelsdorfów. Wilhelm Gelsdorf był jednym z pionierów przemysłowej produkcji szkła. W 1877 r. przybył wraz z rodziną i 26 innymi rodzinami szklarskimi ze Schlegel na Śląsku i przejął hutę szkła w Weißwasser, która została założona w 1872 r. jako pierwsza lokalna huta szkła.

Podczas zwiedzania muzeum znajdą tu coś ciekawego zarówno miłośnicy techniki i historii, jak i pięknego szkła. Obok takich rzadkich eksponatów, jak szkło diatretowe czy secesyjne szkło ze znakiem firmowym „Arsall”, na uwagę zasługują projekty projektanta szkła Wilhelma Wagenfelda z lat 1900-1990. Niewielu zwiedzających wie, że Wagenfeld, uczeń Bauhausu, w latach 1935-1947 pracował w Zjednoczonych Hutach Szkła Łużyckiego (VLG) w Weißwasser. Szczególne miejsce w stałej ekspozycji zajmuje kolekcja Wagenfelda oraz jego kolegi i następcy Friedricha Bundtzena.

KONTAKT: Glasmuseum Weißwasser/O.L. – www.glasmuseum-weisswasser.de, Tel: +49 (0) 3576/ 204000, glasmuseum-wsw@t-online.de

 

4. Budynek Neuferta w Weißwasser

Budynek Neuferta w Weißwasser to typowy budynek przemysłowy w stylu funkcjonalistycznym. Został zaplanowany i wybudowany jako centralny magazyn i centrum logistyczne Zjednoczonych Hut Szkła Łużyckiego (VLG) do przechowywania i przeładunku wyrobów szklanych drogą kolejową.

Architektem budynku, który został zrealizowany w latach 1935-1937, był student Bauhausu Ernst Neufert. Budynek, który powstał w tym samym czasie, co książka Ernsta Neuferta „The Science of Building Design” (pierwsze wydanie w 1936 r.), jest praktycznie świadectwem jego idei racjonalności i standaryzacji. Jako przykład racjonalnego, znormalizowanego budownictwa przemysłowego lat 30. XX wieku i Nowej Wieczności, budynek Neuferta w Weißwasser ma dużą wartość dokumentalną, między innymi dlatego, że jest jeszcze w dużej mierze oryginalny. W budynku Neuferta mozna dostrzec niemal niezauważalne formy, techniki, materiały i maksymy, które charakteryzują budynki z tego okresu.

W listopadzie 2014 r. powstała firma Neufert-Bau Weißwasser e. V., która zajęła się problemem fatalnego stanu budynku. Stowarzyszenie jest jego właścicielem od 2016 roku i opracowało  koncepcję  rewitalizacji. Ważnym krokiem było stopniowe zabezpieczanie przegród zewnętrznych budynku. W miesiącach, w których panuje niższa temperatura, w ogrodzie Neuferta, a coraz częściej także w budynku, zawsze odbywają się imprezy (odczyty, koncerty itp.). Zwiedzanie budynku z przewodnikiem można zorganizować poprzez stowarzyszenie.

KONTAKT: Neufert Bau Weißwasser – www.neufertbau.de, Tel: +49 (0) 179/ 2176744, kontakt@neufertbau.de

 

5. Muzeum Rzemiosła i Przemysłu Sagar

Muzeum Rzemiosła i Przemysłu Sagar zostało założone w 1997 roku w miejscu, w którym znajdował się tartak deskowy wzmiankowany w XVI wieku. Dziś, po gruntownej renowacji, tartak stanowi serce muzeum. Oprócz poziomych i pionowych pił taśmowych znajdują się tu specjalne maszyny do obróbki drewna oraz eksponaty poświęcone rzemiosłom kołodziejskim, koszykarskim, szewskim i młynarskim.

Na terenie o powierzchni około jednego hektara wzniesiono osiem budynków, które są albo przeniesionymi obiektami historycznymi z regionu, albo nowymi budynkami zbudowanymi w stylu miejscowych domów z drewna.

Ze względu na geologiczny charakter moreny czołowej Mužakova, która powstała podczas epoki lodowcowej, lokalne rzemiosło i handel opierały się na dostępnych surowcach – rudach żelaza, węglu i glinie. Bogate niegdyś lasy sosnowe na Mužakovskim wrzosowisku dostarczały materiałów budowlanych i paliwa do ich dalszej obróbki.

Prawie 4000 eksponatów z ostatnich 150 lat ilustruje przejście od rzemiosła do produkcji przemysłowej. Główny nacisk kładziony jest na obróbkę drewna oraz ceramikę przemysłową i użytkową.

W trzy dni muzealne w roku można zobaczyć wszystkie pracujące maszyny. W maszynowni silnik parowy firmy Richard Hartmann AG Chemnitz z 1897 r. za pośrednictwem przekładni napędza piłę taśmową, szlifierkę do drewna i pompę wodną.

Inne obszary wystawowe poświęcone są górnictwu żelaza i aluminium, łowiectwu i leśnictwu.

KONTAKT: Handwerker- und Gewerbemuseum Sagar – www.museum-sagar.de, Tel : +49 (0) 35771/ 60896, info@museum-sagar.de

 

6. Funkcjonalistyczne budynki drewniane w miejscowości Niesky / Dom Konrada Wachsmanna w miejscowości Niesky

Czy da się zamówić dom z katalogu? Można to było zrobić w Nieskach 100 lat temu. Swoją siedzibę miała tu firma Christoph & Unmack, w tamtym czasie największa fabryka domów prefabrykowanych w Europie. O tym, że jakość budynków była najwyższej klasy, Niesky przekonują do dziś.

Domy te były wykonane z drewna i w żadnym wypadku nie produkowano ich seryjnie. Biuro architektoniczne zaprojektowało szeroką gamę prototypów i dostosowywało je do życzeń budowniczych. W ten sposób klienci na całym świecie otrzymywali swój wymarzony dom, który był wcześniej prefabrykowany maszynowo w halach produkcyjnych firmy. Moduły domu dostarczano w ciągu kilku tygodni, zazwyczaj koleją. O tym, że jakość budynków była najwyższej klasy, Niesky przekonują do dziś.

W czterech dzielnicach mieszkalnych miasteczka znajduje się prawie 100 drewnianych domów. Służyły one zarówno jako mieszkania dla pracowników fabryki, jak i jako domy wzorcowe. W najsłynniejszym drewnianym domu w Nieskach, noszącym swoją nazwę na cześć wybitnego architekta, mieści się obecnie Muzeum Budownictwa Drewnianego. Konrad Wachsmann, bo o nim mowa, stał się znany na całym świecie jako pionier budownictwa przemysłowego. Jego pierwszym własnym projektem była willa dyrektora na ulicy Goethestraße w 1927 roku. Zainspirowany funkcjonalną i wydajną koncepcją Bauhausu, Wachsmann zaprojektował nowoczesny budynek drewniany.

Po zwiedzeniu muzeum zwiedzający mogą udać się na wycieczkę po mieście drewnianych budynków. Spacer, przejażdżka rowerem lub skuterem elektrycznym szlakiem drewnianych domów albo rajd GPS po mieście sprawiają, że dawna przemysłowa historia miasteczka staje się aktualna.

KONTAKT: Holzbauten der Moderne in Niesky / Konrad-Wachsmann-Haus Niesky – www.wachsmannhaus.niesky.de, Tel: +49 (0) 3588/ 2239793, wachsmannhaus@niesky.de

 

7. Muzeum Górnictwa Granitu w Königshain i kamieniołomy na wzgórzach Königshain

Posłuchajcie o ciężkiej pracy w kamieniołomie! Muzeum, położone wśród urokliwego krajobrazu przedstawia warunki pracy i życia kamieniarzy na wzgórzach Königshain. Granit wydobywano tu w latach 1844-1975.

W budynku dawnej kuźni zwiedzający mogą dowiedzieć się, jak wyglądała taka ciężka praca. Kolejna część wystawy poświęcona jest geologii i wyjaśnia pochodzenie oraz chrakterystykę granitu Königshain. Na terenie zewnętrznym zwiedzający mogą zapoznać się z całym procesem obróbki kamienia, od wydobycia po obróbkę kostki brukowej, w sposób przejrzysty i obrazowy, z pomocą nowoczesnych technologii i modeli roboczych. Skorzystajcie z naszej oferty cyfrowej i włączcie piłę do kamienia, kompresor i łuparkę do kamienia lub  zostańcie łupaczami i wydobywajcie granit za pomocą młotów pneumatycznych, materiałów wybuchowych i dźwigów linowych. Jeśli chcecie, możecie wirtualnie spojrzeć przez ramię pracownikom w pracy w Niemczech i w Polsce lub posłuchać, jak świadkowie opowiadają o wypadkach i bezpieczeństwie pracy, a także o zabezpieczeniach w kamieniołomach Königshain.

Ofertę uzupełnia szeroka gama muzealnych programów edukacyjnych z zakresu geologii, przyrody i kultury przemysłowej.

Muzealne programy edukacyjne można realizować także poza godzinami otwarcia!

KONTAKT: Granitabbaumuseum Königshain – www.museum-oberlausitz.de, Tel: +49 (0) 35826/ 60127, a.koehler@museumsverbund-ol.de

 

8. Chłodnia w Görlitz

Chłodnia w Görlitz pokazuje, jak dzięki inicjatywie obywatelskiej można sensownie i alternatywnie wykorzystać puste budynki przemysłowe. Ludzie w różnym wieku spotykają się tu, by wspólnie uczyć się, świętować i pracować.

HISTORIA

Chłodnia była jedną z 14 standardowych chłodni używanych do przechowywania rezerw państwowych NRD. Działała w latach 1954-1984, po czym rozpoczęto w niej prace remontowe, które jednak nie zostały ukończone aż do przełomu politycznego w latach 1989/90. W 1994 r. została kupiona, wraz z innymi chłodniami, przez holenderską firmę Frigolanda. Jednak ze względu na stan konstrukcyjny i techniczny obiekt w Görlitz nie nadawał się do użytku i dlatego do 2008 r. pozostawał zamknięty.

AKTYWIZACJA

Chłodnia w Görlitz została odkryta w 2006 r. przez grupę aktywnych młodych ludzi. Po spotkaniu z nimi w 2008 roku Hans van Leeuwen z firmy Frigolanda Dresdner Kühlhaus GmbH postanowił wesprzeć projekt i od tego czasu przejął istotne koszty budowy, doradzał w sprawach pozwoleń, finansował wynajem maszyn i materiałów budowlanych, a później także koszty zatrudnienia pracowników.

CHŁODNIA DZISIAJ

Zespół skupiony wokół stowarzyszenia rozrasta się i zrzesza coraz więcej osób. Od 2013 r. odbywają się tu liczne wydarzenia społeczno-kulturalne, takie jak koncerty, warsztaty, pokazy filmowe i seminaria. Chłodnia zapewnia osobom pracującym w branży kulturalnej i twórczej na własny rachunek bazę dla ich działalności i miejsce pracy.

KONTAKT: Kühlhaus Görlitz – www.kuehlhaus-goerlitz.de, Tel: +49 (0) 3581/ 429926, kontakt@kuehlhaus-goerlitz.de

 

9. Muzeum Historyczno-Kulturalne Görlitz

Muzeum Historyczno-Kulturalne w Görlitz oferuje różne wystawy w trzech budynkach (Dom Barokowy, Wieża Reichenbacha i Bastion Kaisertrutz). Kaisertrutz (Obrona Cesarza), średniowieczny bastion armatni, składa się z pięciu pięter wystawowych. Zwiedzający mogą zapoznać się z historią kultury regionu od epoki lodowcowej do współczesności, sztuką współczesną Górnych Łużyc oraz wybrać się na specjalne wystawy poświęcone sztuce i historii regionu.

Görlitz zawdzięcza swój rozwój jako stolicy gospodarczej i handlowej w średniowieczu położeniu przy Via Regia oraz produkcji sukna, na które był popyt w całej Europie. Uzupełnieniem licznych obiektów należących do görlitzkich gild, a zwłaszcza do cechów tkaczy, jest w bastionie stacja multimedialna, która prezentuje wymagający proces produkcji tkanin wełnianych.

Po przyłączeniu Görlitz do Prus w 1815 r., około 1860 r., podobnie jak w innych miastach, nastąpił rozwój przemysłu. Oprócz produkcji różnych wyrobów włókienniczych, zgodnie z tradycją historyczną, w Görlitz produkowano również wagony kolejowe, maszyny parowe i ceglarskie, artykuły spożywcze oraz aparaty fotograficzne. Obok historycznych ilustracji i produktów firm z Görlitz przedstawiono bohaterów tej branży. Poświęcono też miejsce żydowskim przedsiębiorcom, w tym Lesserowi Ephraimowi i jego synowi Martinowi, który prowadził największą w Niemczech firmę zajmującą się dostawami kolejowymi. Wystawa w imponujący sposób pokazuje skutki tego rozwoju gospodarczego, który wiązał się również z bardzo szybkim rozwojem budowlanym Görlitz.

KONTAKT: Kulturhistorisches Museum Görlitz – www.goerlitzer-sammlungen.de, Tel: +49 (0) 3581/ 671355, museum@goerlitz.de

 

10. Muzeum zwykłych ludzi AckerbürgerMuseum Reichenbach/ O. L.

Poznajcie codzienne życie „zwykłych ludzi”! W niewielkim domu, przebudowanym według oryginalnego budynku z dziedzińcem i ogrodem, zwiedzający mogą poznać życie zwykłych ludzi, tak zwanych „Ackerbürgerów”, żyjących około 1900 roku.

Oprócz pracy w fabryce, sklepie i rzemiośle, mieszkańcy Reichenbach zajmowali się również skromnym rolnictwem, które było ich dodatkowym źródłem dochodu. Odnowione wnętrze domu mieszkalnego ilustruje małomiasteczkowy styl życia. W ciasnych pomieszczeniach po raz kolejny uświadamiamy sobie, w jak prostych warunkach żyli dawni mieszkańcy. Na dziedzińcu znajduje się mały ogród z kwiatami, warzywami i ziołami, który został założony jako typowy ogród mieszczan, którzy również zajmowali się rolnictwem.

Szczególną atrakcją jest warsztat formowania szkła na dziedzińcu. Produkcja szkła była i jest specjalną gałęzią przemysłu w Reichenbach/ O. L. Huta szkła produkuje przedmioty codziennego użytku, takie jak odblaski, guziki, szklane oczy do zabawek, ale także płakiety. W pełni funkcjonalnym warsztacie Muzeum w Reichenbach możemy podziwiać piec, narzędzia, pręty szklane oraz modele i wyroby. Dzięki  cyfrowemu audioprzewodnikowi zwiedzający mogą posłuchać opowieści szklarza.

KONTAKT: Ackerbürgermuseum Reichenbach – www.museum-oberlausitz.de, Tel: +49 (0) 35828/ 72093, info@museumsverbund-ol.de

 

11. Zabytek techniki „Koparka wielonaczyniowa 1452” nad jeziorem Berzdorf

Zabytek techniki „Koparka wielonaczyniowa 1452” znajduje się bezpośrednio nad jeziorem Berzdorf. Koparka wielonaczyniowa jest ważnym świadkiem wydobycia węgla brunatnego w nowoczesnej kopalni odkrywkowej działającej na dużą skalę. Do 2000 r. koparka ta była używana w byłej kopalni odkrywkowej Berzdorf.

Stowarzyszeniu Pamięci Górnictwa Berzdorf-Oberlausitz udało się zachować tę koparkę jako zabytek techniki. Ta dawna maszyna górnicza wraz z parkiem technologicznym sprawia wielkie wrażenie nie tylko dla zaawansowanych technicznie zwiedzających. Czeka na państwa gigant o wysokości 33,5 metra i wadze prawie 2000 ton! Na własną rękę można poznać dawne technologie górnicze lub wziąć udział w wycieczce z przewodnikiem – byłym górnikiem.

Znajdziecie nas w Hagenwerder, do którego można dojechać samochodem drogą B99 Görlitz-Zittau. Dostępnych jest wiele bezpłatnych miejsc parkingowych. Jeśli poruszacie się na rowerze, możecie do nas dotrzeć ścieżką rowerową Nysa lub trasą okrężną wokół jeziora Berzdorf.

Z pewnością warto odwiedzić naszą placówkę, czekamy na was!

KONTAKT: Schaufelradbagger 1452 Görlitz/Hagenwerder – www.verein-bergbaulicher-zeitzeugen.de, Tel.: +49 (0) 385822/37708, vereinbergbaulicherzeitzeugen@yahoo.de

 

12. Sloupový větrný mlýn v Kottmarsdorfu

Wiatrak w Kottmarsdorfie pozwala przyjrzeć się życiu dawnych młynarzy. Zbudowany w 1843 r., działa dokładnie od 100 lat. Po śmierci ostatniego młynarza groziło zamknięcie i upadek. obiektu Na szczęście nie minęło 20 lat, a władze miasta oraz przyjaciele przyrody i lokalnej historii przywrócili życie niezwykłej budowli na 435-metrowym wzgórzu Pfarrberg, remontując ją i stopniowo naprawiając, aż młyn znów zaczął funkcjonować.

Gdy łopaty młyna obracają się na wietrze, przybywają goście. Przewodnicy-wolontariusze wyjaśniają, jak skomplikowany system kół, wałów i przekładni został wprawiony w ruch, aby można było zmielić ziarno na mąkę pomiędzy ciężkimi kamieniami młyńskimi.

W każde Zielone Świątki, w Dzień Niemieckiego Młyna, ten zabytek techniki znajduje się w centrum uwagi. Drewniany kolos o wadze tony rozhuśtuje się wówczas na wietrze –  z jękiem i skrzypieniem jak dom na kurzych łapach, bijaki wybijają zboże z kłosów, pracuje stara waga dziesiętna.

Tuż obok, w dawnym domu młynarza, przez pięć niedziel w roku można odwiedzić przytulną, rustykalną piekarnię pokazową w starej, sklepionej stodole. Chleb i ciasta są tu wypiekane w tradycyjny sposób w kamiennym piecu, a następnie sprzedawane.

Ci, którzy chcą dowiedzieć się więcej o Kottmarsdorfie, mogą wybrać się na 45-minutowy spacer ścieżką okrężną wzdłuż młyna. Ścieżka ta łączy różne atrakcyjne miejsca w okolicy.

KONTAKT: Bockwindmühle Kottmarsdorf – www.kottmarsdorf.de, Tel: +49 (0) 35875/ 62395, christadressler@gmx.de

 

13. Kolejka wąskotorowa w Zittau

Codziennie pełną parą do Zittauer Gebirge! Pociągi wąskotorowe w Zittau kursują codziennie „pełną parą w góry”. Mała kolejka wąskotorowa o rozstawie 750 mm jeździ w spokojnym tempie przez małe górskie wioski w Parku Przyrody Zittauer Gebirge od 1890 roku.

Kolejka wąskotorowa Zittauer Gebirge codziennie przewozi turystów z dworca kolejowego w Zittauerge do stacji końcowej Kurort Oybin i Kurort Jonsdorf. Węzłem komunikacyjnym linii jest stacja Bertsdorf.  W trakcie sezonu cztery razy dziennie odbywa się w tym zabytkowym miejscu wyjątkowy spektakl: jednoczesny odjazd dwóch pociągów parowych. W sezonie głównym codziennie na stacji Oybin pasażerowie mogą również z bliska poznawać technikę starych parowozów podczas przejażdżki w kabinie maszynisty.

Więcej niż tylko podróż pociągiem… Podróż w czasie

Czy pociągi są nudne i zawsze takie same? Kolejka wąskotorowa w Zittau upewni Was, że na pewno tak nie jest. Wsiądźcie do pociągu i podróżujcie w czasie, poznając różne okresy historii kolei saksońskiej. Rustykalne drewniane fotele w 4 klasie lub miękkie aksamitne siedzenia w wagonie salonowym – każdy wagon oczaruje Was własnym, niepowtarzalnym urokiem. W szczycie sezonu w weekendy poza historycznymi składami pociągów jeżdżą tu pociągi parowe.

Coroczną atrakcją w górach Zittau jest weekendowa impreza Historik Mobil, która odbywa się w pierwszy weekend sierpnia. Oprócz dużego ruchu pociągów, pracy przyjezdnych lokomotyw i wielkiego święta dworcowego w Bertsdorfie, atrakcją regionu są też wystawy zabytkowych samochodów.

KONTAKT: Zittauer Schmalspurbahn – www.zittauer-schmalspurbahn.de, Tel.: +49 (0) 3583/ 540540, info@zittauer-schmalspurbahn.de

 

14. Muzeum Niemieckiego Adamaszku i Frotte

Niemieckie Muzeum Adamaszku i Frotte zachowuje wielowiekową tradycję włókienniczą w Großschönau: tkaniny adamaszkowe tkane są tu, u podnóża Gór Żytawskich, od ponad 350 lat, a wyroby frotte od ponad 160 lat. Zwiedzający mogą obserwować produkcję ręcznika lub ścierki do naczyń krok po kroku.

W muzeum, które mieści się w dawnym domu producenta adamaszku i którego historia kolekcjonerska liczy ponad 160 lat, zgromadzono bogate zbiory tkanin (adamaszku, żakardu i frotte), maszyn włókienniczych, rysunków i książek, a także dzieł sztuki o znaczeniu regionalnym (np. bogaty zbiór dzieł i archiwów Johanna Eleazara Zeißiga, zwanego Schenau).

Na szczególną uwagę zasługują zabytki techniczne: w stałej ekspozycji znajduje się np. ręczne krosno adamaszkowe ze spritem do ciągnięcia z 1835 r. oraz prawdopodobnie ostatnie działające krosno frotte w Niemczech. W „warsztacie pokazowym”, który jest częścią muzeum i jest prowadzony przez Stowarzyszenie Wspierania Muzeum od 1996 r., zwiedzający mogą obserwować produkcję ręcznika lub ścierki do naczyń krok po kroku – od przędzy do gotowego produktu – na autentycznych zabytkowych maszynach włókienniczych. Kiedy pracownicy muzeum nie pracują w warsztacie, filmy (również z angielskimi, czeskimi i polskimi napisami) w efektowny sposób ilustrują ten ciekawy proces technologiczny.

KONTAKT: Deutsches Damast und Frottiermuseum Großschönau – www.ddfm.de, Tel.: +49 (0) 35841/ 35469, info@ddfm.de

 

15. Tkalnia w Jonsdorfie

W tkalni zwiedzający mogą lepiej poznać dawne rzemiosło tkackie. Historia tkactwa ręcznego w Jonsdorfie: w 1638 r. na mocy dekretu rady miejskiej Zittau mieszkańcy Jonsdorfu zyskali nowe źródło dochodów w postaci tkactwa.

Do tego czasu produkcja i handel suknem oraz tkaninami były wyłączną domeną cechów miejskich. Za roczną „opłatę krosnową” we wsi można było zbudować krosna i produkować sukno. Jonsdorf stał się cenioną miejscowością tkacką. Tkano tutaj niezwykle delikatne płótno, dlatego weszło ono do użytku na dworze samego „najłaskawszego monarchy”. Tkactwo ręczne rozkwitło w drugiej połowie XVIII wieku. W tamtych czasach około połowa ludności czynnej zawodowo utrzymywała się z tkactwa ręcznego.

W tkalni zwiedzający mogą lepiej poznać dawne rzemiosło tkackie. Praca tkacza płótna obejmowała wiele czynności, które dziś zaliczane są do zawodów specjalnych. Dzięki wizualnej prezentacji wszystkich procesów roboczych goście dowiedzą się, w jaki sposób surowiec do tkania płótna (Linum usitatissimum) jest wykorzystywany do produkcji gotowych tkanin lnianych.

W izbie, sercu domów przysłupowych, można poznać wiele ciekawych i zabawnych historii o prostym i pracowitym życiu tkaczy. Wyjaśniony jest również sposób konstrukcji spotykanych w domach przysłupowych: tam, gdzie kolumny biegną przez kilka pięter i tam, gdzie mają one wysokość tylko jednego piętra. W tym kontekście należy zauważyć, że każdy dom przysłupowy ma swoje własne, niepowtarzalne cechy konstrukcyjne i projektowe.

KONTAKT: Weberstube Jonsdorf – www.weberstube-jonsdorf.de, Tel.: +49 (0) 35844/ 72040, info@weberstube-jonsdorf.de

 

Realizowany w ramach projektu „Współpraca w prezentacji i promocji zabytków techniki”. Projekt ten jest wspierany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Republiką Czeską – Saksonia 2014-2020.

Partner projektu: Entwicklungsgesellschaft Niederschlesische Oberlausitz GmbH