Odwiedźcie z nami 15 zabytków techniki i atrakcji w Jabloncu i regionie. Znajdują się tu wieże widokowe, wodociągi, muzea, tory kolejowe i wiatrak. Wszystkie te miejsca są otwarte dla zwiedzających i stanowią doskonały cel wycieczek, zarówno pieszych, jak i samochodowych. Przekonacie się, że nasz region oferuje nie tylko piękno przyrody, ale także techniczne przysmaki.

…

1. Zapora Jabłonecka – zbiornik wodny Mszeno (Mšeno)

Zapora na potoku Mšeno, zbudowana w latach 1906-1909 przez praską firmę budowlaną Franz Schön i Synowie, jest częścią systemu zapór regulujących potoki w dorzeczu Nysy Łużyckiej. Jest to jeden z ważniejszych obiektów wodnych uznawany za zabytek kultury technicznej.

Dostawcą i wykonawcą konstrukcji stalowych była liberecka firma Christian Linser. Budowa została wzniesiona według ostatniego projektu prof. dr. inż. O. Intze z Akwizgranu i uważana jest za jego najdoskonalsze dzieło. Zapora znajduje się w szerokiej dolinie, wyróżnia ją charakterystyczny łuk o promieniu krzywizny 350 m, ma wysokość 20 m nad fundamentem i długość 425,5 m w koronie. Jest to jeden z ważniejszych obiektów wodnych uznawany za zabytek kultury technicznej. Zbiornik, który w momencie powstania zsykał miano „Talšperk”, funkcjonuje jako obiekt rekreacyjny dla okolicznych mieszkańców. Dzięki swojej powierzchni wodnej stał się największym miejskim zbiornikiem wodnym na wschód od Jeziora Genewskiego, co sprawia, że przez cały rok nie brakuje tu turystów lubiących aktywny wypoczynek. Miłośnicy techniki będą pod wrażeniem wyjątkowej sztolni, będącej integralną częścią doskonałego projektu technicznego systemu regulacji.

KONTAKT: www.jablonec.com, +420 774 667 677, info@jablonec.com

 

2. Muzeum Szkła i Biżuterii w Jabloncu nad Nysą

Muzeum Szkła i Biżuterii w Jabloncu oferuje nie tylko wystawy stałe, ale także wystawy krótkoterminowe i warsztaty. Prezentuje zwiedzającym najbardziej delikatne i piękne dzieła czeskiej sztuki i przemysłu. Dla młodszych i starszych zwiedzających przygotowano interaktywne eksponaty, fosforyzujące akwarium, ruchomą ścianę lustrzaną, pociąg z koralikami itp.

Muzeum zaprasza turystów do obejrzenia trzech stałych wystaw. Jedna poświęcona jest czeskiemu szkłu (jest to największa wystawie szkła w Czechach), druga prezentuje unikalną i znaną na całym świecie biżuterię z Jablonca. W 2022 r. otwarto zaś interaktywną ekspozycję szklanych ozdób świątecznych Świat cudów (World of Wonders) WoW!

Muzeum znajduje się w secesyjnym budynku w stylu florystycznym, który pierwotnie należał do firmy eksportowej (Zimmer & Schmidt). Budynek został zaprojektowany i wybudowany w latach 1903-1904 przez znanego jabloneckiego architekta i budowniczego Emiliana Herbiga. Jako typowy przykład jabloneckiej architektury secesyjnej, w 1958 r. został wpisany na listę zabytków chronionych przez państwo. Od 2020 r. główny budynek zdobi atrakcyjna szklana dobudówka w kształcie szklanego kryształu. Ta symbolika wyróżnia muzeum i nadaje nowy charakter architektoniczny całemu otoczeniu, które odbija się w lśniących szklanych ścianach.

KONTAKT: Muzeum skla a bižuterie Jablonec nad Nisou – www.msb-jablonec.cz, +420 778 527 123, info@msb-jablonec.cz

 

3. Paternoster ratusza w Jabloncu

Funkcjonalny dźwig okrężny  z ciągłym łańcuchem kabin, będący techniczną rzadkością, został wynaleziony w XIX wieku w Wielkiej Brytanii przez architekta z Liverpoolu Petera Ellisa. Pierwszy egzemplarz został oddany do użytku w Londynie w 1884 roku. W okresie I Republiki wynalazek ten pojawił się również w ówczesnej Czechosłowacji. Obecnie w Kraju Libereckim działają 3 dźwigi okrężne, z których jeden, zrekonstruowany w 2020 r. we współpracy z konserwatorami zabytków, działa w ratuszu w Jabloncu.

W trakcie renowacji zdemontowano wszystkie 14 kabin, które – z wyjątkiem konstrukcji stalowej – są całkowicie nowe, wyposażone w mosiężne listwy przy podłodze, stylowe wykładziny podłogowe i drewniane poręcze z mosiężnymi elementami w oryginalnym stylu architektonicznym budynku. Budynek w stylu międzywojennej architektury nowoczesnej z elementami konstruktywizmu i funkcjonalizmu zaprojektował wybitny architekt Karl Winter. Już w momencie otwarcia w 1933 roku jablonecki ratusz był jednym z najnowocześniejszych. Potwierdza to również fakt, że wyposażono go w kilka wind. Do transportu osób służyła winda osobowa na północno-zachodniej klatce schodowej oraz paternoster na głównej klatce schodowej, który do dziś jest dostępny dla zwiedzających.
Godziny otwarcia – patrz godziny urzędowania Urzędu Miejskiego w Jabloncu.

KONTAKT: www.mestojablonec.cz, +420 483 357 111, informace@mestojablonec.cz

…

4. Muzeum Produkcji Koralików Jablonec nad Nisou

To unikatowe muzeum prezentuje długą tradycję i działalność mistrzów szklarstwa. Zachwyci zarówno miłośników techniki i historii, jak i pasjonatów koralików. Firma G & B Beads, która prowadzi muzeum, jest jednym z największych producentów szklanych koralików w Republice Czeskiej. Oferuje wycieczki do zakładów produkcyjnych oraz kreatywne warsztaty koralikowe dla dzieci i dorosłych.

Stworzyła unikalną galerię zdjęć z epoki i materiałów dotyczących tego, gdzie i jak powstawały oryginalne czeskie koraliki szklane ponad 300 lat temu. Na wystawie można zobaczyć zabytkowe i współczesne maszyny do beadingu, kilka rodzajów maszyn do szlifowania i polerowania, maszyny do nawlekania, narzędzia i przybory do wyrobu koralików, samplery z epoki, kolekcję szklanych koralików nawijanych, biżuterię, szklane igły i broszki. Po obejrzeniu maszyn szklarskich następuje zwiedzanie poszczególnych zakładów. Można się tu zapoznać z aktualną produkcją koralików szklanych, poznać surowce, formy, rodzaje szkła, typy koralików oraz same procedury technologiczne. Zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć, jak wyglądają maszyny do stłuczek, dowiedzieć się, jak tnie się koraliki na szlifierkach ręcznych i automatycznych. Zobaczą proces polerowania koralików w elektrycznym piecu taśmowym i przekonają się, jak wiele pracy i kunsztu kryje się w pojedynczym koraliku.

Terminy wycieczek należy rezerwować z wyprzedzeniem.

KONTAKT: G&B beads, s.r.o. – www.muzeumkoralku.cz, +420 483 317 929, info@gbbeads.cz

 

5. Wieża widokowa nad Prosečem

Grzbiet Proseč leży między Libercem a Jabloncem nad Nysą. Jest to pas lasu o szerokości 1 km i długości około 4 km, poprzecinany szlakami turystycznymi i ścieżkami. Ośmiokątna kamienna wieża widokowa została zbudowana w niewielkiej odległości od najwyższego punktu Proseča przez Niemieckie Towarzystwo Górskie w Jabloncu według planów wybitnego jabloneckiego architekta Rudolfa Hemmricha.

Po jednej stronie znajduje się miejscowość Proseč nad Nisou, a po drugiej miasta Lukášov i Rýnovice. Ten niezbyt wysoki pagórek osiąga maksymalną wysokość 593 m. Budowla z bloków granitowych ma 28 metrów wysokości, a na jej szczyt prowadzi 105 drewnianych schodów. Wejście na platformę widokową o wysokości 24 m zapewnia wyjątkowe widoki. Widać stąd cały Jablonec, część Liberca, Góry Izerskie z innymi wieżami widokowymi, Císařský kámen, Černą Studnicę, część Karkonoszy i Czeskiego Raju, Grzbiet Ještědski i inne miejsca. Wieża widokowa jest dostępna w godzinach otwarcia pobliskiego schroniska Chata Proseč. Schronisko to zostało zbudowane od nowa w 2016 r., po tym jak poprzednie spłonęło, natomiast wieża widokowa stoi wiernie jako strażnik grzbietu od 1932 r.

KONTAKT: Chata Proseč – www.chataprosec.cz, +420 604 520 550, info@chataprosec.cz

 

6. Jeszczed (Ještěd) z kolejką linową

Góra Ještěd zawsze była punktem charakterystycznym północnych Czech i symbolem Liberca. Ze szczytu góry można podziwiać nieograniczony widok na wszystkie strony świata. Kształt i przemyślane rozwiązania techniczne obiektu respektują kontekst krajobrazowy i nadają szczytowi góry elegancką, aerodynamiczną formę.

Roztaczają się stąd fascynujące widoki na Karkonosze, Góry Izerskie, Góry Łużyckie, Czeski Raj i Średniogórze Czeskie. W 1737 r. na skale szczytowej postawiono krzyż, a w XIX w. turyści mogli korzystać tu z punktu gastronomicznego. W 1907 r. napływ turystów doprowadził do wybudowania większego, kamiennego schroniska z wieżą widokową o wysokości 28 metrów. Po pożarze schroniska w 1963 r. rozpoczęto budowę nowoczesnego budynku, nadajnika i hotelu z restauracją, z wieżą o wysokości 90 m, zaprojektowaną przez architekta Karela Hubáčka. Kształt i przemyślane rozwiązania techniczne obiektu respektują kontekst krajobrazowy i nadają szczytowi góry elegancką, aerodynamiczną formę.

Na Ještěd można się dostać wahadłową kolejką linową, zbudowaną przez firmę František Wiesner z miejscowości Chrudim, uruchomioną w 1933 roku. To jedna z pierwszych wiszących kolejek linowych w Republice Czeskiej. Odbudowana w 1975 roku, jest popularnym środkiem transportu w regionie, obsługiwanym przez Koleje Czeskie. Z dolnej stacji leżącej na wysokości 600 metrów kolejka linowa wjeżdża na wysokość 400 metrów. Kabina oryginalnej kolejki linowej z 1933 r. została zakupiona przez Muzeum Północnoczeskie w Libercu.

KONTAKT: Nadajnik telewizyjny / Hotel Ještěd: www.jested.cz, +420 485 104 291, recepce@jested.cz
Kolej linowa – chwilowo niesprawny –www.lanovka-jested.cz, +420 485 104 287, info@cd.cz

 

7. Muzeum Techniczne w Libercu

Muzeum, w którym przemysłowa przeszłość krzyżuje się z teraźniejszością, oferuje zwiedzającym 4 pawilony tematyczne.

W pawilonie A prezentowane są środki transportu, samochody z różnych stron świata, motocykle sprzed wojny i te powojenne, znajduje się tu też wyjątkowa wystawa rowerów i welocypedów poświęcona 200. rocznicy wynalezienia roweru. W 2017 r. muzeum zostało powiększone o salę B, w której prezentowana jest włókiennicza przeszłość Liberca, a dzięki współpracy z ważnymi lokalnymi firmami przemysłowymi także nowoczesne technologie produkcji. Miłośnicy lotnictwa będą mogli obejrzeć wystawę poświęconą Wojskowej Szkole Zawodowej Mechaników Lotniczych, która działała w Libercu tuż po wojnie. Z okazji 100-lecia republiki w 2018 r. muzeum powiększyło się o salę C, poświęconą transportowi publicznemu i jego historii w Libercu. Znajdą tu coś dla siebie miłośnicy komunikacji autobusowej, a zwłaszcza tramwajowej. Pawilon D, zwany Królestwem Samochodów, prezentuje luksusowe samochody takich marek, jak Rolls-Royce i Cadillac, można prześledzić ich rozwój w XX wieku. Jedną z atrakcji są unikatowe samochody mające ponad 100 lat, takie jak zabytkowy Maxwell czy wyjątkowy wyścigowy Ford T Rajo. Zabytkowe lokomotywy czekają na miłośników kolei na terenach zewnętrznych muzeum.

KONTAKT: Technické muzeum Liberec – www.tmliberec.cz, +420 731 737 969, info@tmliberec.cz

 

8. Kolej zębata Tanvald – Kořenov – Harrachov

Kolej zębata Tanvald-Kořenov-Harrachov, zwana Polubenką, jest unikatem technicznym, jedyną kolejką zębatą i najbardziej stromą linią z tunelem w Republice Czeskiej.

Kolej została ukończona w 1902 r., stanowiąc ważne połączenie między obszarami przemysłowymi Ziemi Jabloneckiej i Libereckiej a zagłębiem węglowym na Śląsku. Konstruktorzy użyli koła zębatego, czyli pasa zębatego między szynami, w który wpasowane jest koło zębate lokomotywy. Nachylenie toru osiąga niewiarygodną wartość 58 promili. Przy długości 6,7 km pokonuje ekstremalną różnicę wysokości 235 metrów. Dzięki firmie Železniční společnost Tanvald można odbyć nostalgiczną przejażdżkę oryginalnym pociągiem. W budynku dawnej stacji kolejowej Kořenov znajduje się Muzeum Kolei Zębatej. Wystawa prezentuje kolej zębatą, jej burzliwą historię, specyfikę działania i oryginalne pojazdy. Przedstawia historię i aktualny stan trasy za pomocą tekstów, fotografii z epoki i eksponatów. Wśród nich można zobaczyć modele różnych typów kół zębatych, w tym takie, które jest częścią parowozów i lokomotyw spalinowych kursujących na tutejszej linii. Zwiedzanie muzeum obejmuje odrestaurowaną parowozownię i obrotnicę z 1902 r., w której prezentowane są unikatowe pojazdy kolejowe: oryginalna lokomotywa spalinowa zębata T 426.0, lokomotywy spalinowe, wagony motorowe i zabytkowa drezyna.

KONTAKT: Kořenov Zubačka – www.zubacka.cz, +420 722 076 627, muzeum@zubacka.cz

 

9. Muzeum zabawek Jiřetín pod Bukovou

Fabryka DETOA Albrechtice jest największym i najstarszym producentem zabawek drewnianych w Republice Czeskiej. Firma została założona w 1908 r. przez Johanna Schowanka w Jiřetíně pod Bukovou, gdzie artysta znalazł odpowiednie warunki do prowadzenia działalności. Zwiedzający mogą wziąć udział w interaktywnej wycieczce  z przewodnikiem.

Budynki fabryczne zostały zaprojektowane przez Roberta Hemmricha, znanego architekta z Jablonca, w stylu klasycyzmu z elementami art deco. Firma rozpoczęła produkcję drewnianych koralików, guzików i innych małych elementów toczonych, a wkrótce stała się najważniejszym producentem w swojej branży w całej Europie. W 1927 r. Hans Schowanek (syn Johanna Schowanka) rozszerzył asortyment produktów o zabawki drewniane. Po 1945 r. Produkowano tu mechanikę fortepianów, a później mechanikę pianin i klawiatur. Praca w fabryce trwa nieprzerwanie do dziś. Właściciele stawiają na tradycyjne metody produkcji, gdzie wiele elementów powstaje w wyniku pracy ręcznej. Jedną z najpopularniejszych zabawek w ofercie firmy jest Krecik – dzieło artysty Zdeněka Milera. Zwiedzający mogą wziąć udział w interaktywnej wycieczce  z przewodnikiem. Jest to pokaz zabytkowych maszyn, produktów z epoki i bieżącej produkcji. Na warsztatach kreatywnych każdy zwiedzający może stworzyć swoją własną, oryginalną zabawkę. W muzeum można obejrzeć m.in. wystawy stałe pn. Sławni Sportowcy i Produkcja Wojenna.

KONTAKT: DETOA Albrechtice, s. r. o. – www.detoa.cz, +420 721 843 020, exkurze@detoa.cz

…

10. Wieża widokowa Štěpánka i bunkier

Kamienna neogotycka wieża widokowa Štěpánka jest najstarszą wieżą widokową w Górach Izerskich. Znawcy historii przedwojennej i wojennej docenią bunkier pod Štěpánką.

Budowę rozpoczął książę Camill Rohan w 1847 r. na cześć arcyksięcia Štěpána, patrona drogi cesarskiej z Liberca do Trutnova. Nie zezwolił jednak na dokończenie prac. Legenda o Štěpánce głosi, że książę wstrzymał je pod wpływem ostrzeżenia Cyganki, która przepowiedziała mu, że umrze wkrótce po ukończeniu budowy wieży. Gotowa wieża stanęła filnalnie w 1892 r. , wkrótce potem Rohan faktycznie zmarł.
Wieża widokowa to smukła ośmiokątna wieża z cegły i piaskowca, zbudowana według planów profesora Brausenwettera z Liberca. Z wysokości 24 m roztaczają się piękne widoki na Karkonosze i Góry Izerskie, doliny rzek Desnej i Kamenicy, zabudowania górskich chat, a także Bezděz, Ralsko i Góry Łużyckie.
Znawcy historii przedwojennej i wojennej docenią bunkier pod Štěpánką. Zwiedzanie z przewodnikiem odbywa się w bunkrze LO wzór 37. Zwygląda on tak, jak we wrześniu 1938 r. i przedstawia historię lekkich fortyfikacji na pograniczu Gór Izerskich i Karkonoszy. Pod Štěpánką znajduje się kolejny z wielu lekkich obiektów fortyfikacyjnych w Górach Izerskich – gniazdo karabinu maszynowego typu C. Linie lekkich umocnień zostały zbudowane w latach 1936-1938 w celu obrony przed zagrożeniem agresją militarną.

KONTAKT: Wieża widokowa Štěpánka: www.jizerkyprovas.cz, +420 725 805 266, ic@jizerkyprovas.cz
Muzeum Lekkich Fortyfikacji: +420 737 376 238, Jirka-ropik@seznam.cz

 

11.   Wieża widokowa Černá Studnice

Czym Ještěd był dla Liberca i jego najbliższej okolicy, tym Černá Studnice była dla regionu Jablonca. Černá Studnice, mierząca 26 metrów, jest jedną z najwyższych kamiennych wież widokowych w Górach Izerskich.

Już w 1885 r. Libereckie Towarzystwo Górskie zbudowało na szczycie skały, na wysokości 869 m n.p.m., prostą platformę widokową ze schodami wejściowymi. Sekcja stowarzyszenia w Jabloncu bardzo zabiegała o wybudowanie bardziej reprezentacyjnego punktu turystycznego. Konkurs wygrał znany jablonecki architekt Robert Hemmrich, który nadał wieży widokowej wygląd nieustraszonej strażnicy Gór Izerskich. Do budowy ścian o grubości 160 cm użyto nawet trzytonowych bloków granitowych. Prace rozpoczął budowniczy Corazza w 1904 r, trwały one rok. Schronisko z wieżą widokową przekazano do użytku publicznego. Černá Studnice, mierząca 26 metrów, jest jedną z najwyższych kamiennych wież widokowych w Górach Izerskich. Na jej szczyt prowadzi 91 schodów, a przez szklane drzwi wchodzi się na cztery galerie, z których roztacza się imponujący, kolisty widok na okoliczne szczyty Gór Izerskich z licznymi wieżami widokowymi (Královka, Tanvaldský Špičák, Bramberk). Przy dobrej widoczności można zobaczyć także Ještěd, Ralsko, Kozákov, zamek Trosky, zamek Bezděz oraz najwyższą górę w Czechach – Śnieżkę.

Dostępna: rowerem, pieszo, na nartach. Najdłuższy czeski naturalny tor saneczkowy prowadzący z Černej Studnicy do Smržovki jest zimową atrakcją turystyczną. Trasa jest ogólnodostępna, ma 4 km długości i 316 m przewyższenia.

KONTAKT: Restaurace a rozhledna Černá studnice – www.cernastudnice.eu, +420 774 305 830, info@cernastudnice.eu

 

12. Przerwana zapora

Zapora została zbudowana w 1915 roku na rzece Biała Desna w Górach Izerskich na wysokości 806 m n.p.m. według projektu Wilhelma Plenknera. We wrześniu następnego roku, dokładnie 10 miesięcy po zakończeniu budowy, tama pękła. Tama nigdy nie została odbudowana, a jej ruiny do dziś są niemym świadkiem tragedii.

W krótkim czasie utworzyła się 40-metrowa wyrwa, a do doliny Desenskiej wdarła się duża ilość wody. Skutki były tragiczne: 65 ofiar śmiertelnych, ponad 30 domów całkowicie zniszczonych, w tym szlifiernie, szkoła, remiza strażacka, ponad 70 uszkodzonych posesji, 307 osób bez dachu nad głową i 1020 bez pracy, padłe zwierzęta, zniszczone magazyny z towarami, łąki zalane błotem…

Zachował się pierwotny zbiornik o pojemności 400 000 m3, w tym wieża śluzy, pozostałości tamy, kaskada przelewowa i podziemny tunel o długości 1 105 m, który służył do przekierowywania wody do sąsiedniego zbiornika Souš. Tama nigdy nie została odbudowana, a jej ruiny do dziś są niemym świadkiem tragedii. Upamiętnia ją także trzytonowy głaz w Desnej I, który został podmyty przez wodę. Katastrofa ta na długi czas wstrzymała budowę zapór ziemnych na świecie.

Z Desnej do miejsca przerwania tamy prowadzi ścieżka edukacyjna z 4 tablicami informacyjnymi, a na miejscu znajdują się także inne tablice przybliżające to tragiczne wydarzenie.  Znajduje się tam również pomnik z nazwiskami wszystkich zidentyfikowanych ofiar.

Otwarte przez cały rok, wstęp wolny.

KONTAKT: tel. +420 482 428 999, jizhory@nature.cz

 

13. Zapora Bedřichov na Czarnej Nysie ze ścieżką edukacyjną

Najwyższa zapora w Górach Izerskich znajduje się 3 km na północ od Bedřichova w Obszarze Chronionego Krajobrazu Gór Izerskich na wysokości 775 m n.p.m.

Woda jest zatrzymywana przez kamienną tamę o długości 340 m i wysokości 23,5 m. Głównym powodem budowy zapory była potrzeba zapobiegania powodziom. Trzy lata po katastrofalnej powodzi w lipcu 1897 r. podjęto decyzję o budowie systemu przeciwpowodziowego w Libercu. Profesor Otto Intze opracował ogólny projekt budowy sześciu zbiorników wodnych w dorzeczu Nysy Łużyckiej. W latach 1902-1906 zrealizowano pięć z nich, oprócz Bedřichova także zapory Harcov, Fojtka, Mlýnice i Mšeno. Jest to najstarszy system zapór wodnych na tym terenie. Z okresu budowy zapory wodnej w Bedřichovie zachowała się unikalna dokumentacja fotograficzna. Znajduje się tu też ścieżka dydaktyczna o charakterze technicznym i przyrodniczym, która łączy 12 przystanków od przełęczy Maliník przez zamek wodny i elektrownię wodną Rudolfov. Ścieżka edukacyjna umiejscowiona obok obiektów dostarcza informacji na temat gospodarki wodnej, życia w zaporze, przepławek dla ryb oraz monitoringu hydrologicznego. Drewniany chodnik z dwoma pomostami widokowymi, dostępny dla wózków inwalidzkich, umożliwia przejście obok kilku zabytków Gór Izerskich, a następnie prowadzi doliną pod Górą Oliwną do źródła Czarnej Nysy. Stamtąd droga wiedzie do węzła szlaków turystycznych Hřebínek.

Zapora jest dostępna przez cały rok pieszo lub na rowerze, a zimą na nartach. W lecie można się tu kąpać.

KONTAKT: Bedřichov – www.bedrichov.cz, +420 483 380 034, infocentrum@bedrichov.cz

 

14. Linia tramwajowa Liberec – Jablonec nad Nisou

Linia tramwajowa Liberec – Jablonec nad Nisou jest najdłuższą i jedną z czterech międzymiastowych linii tramwajowych w Republice Czeskiej. Została zbudowana w latach 1947-1955.

Od strony Jablonca stopniowo uruchamiano komunikację tramwajową, najpierw w 1953 r. do Proseča nad Nisou, a rok później do Vratislavic nad Nisou. Tramwaje rozpoczęły regularne kursowanie na całym odcinku 1 stycznia 1955 roku. Podobnie jak wcześniejsza sieć tramwajowa w Jabloncu i początkowa sieć w Libercu, linia ta miała rozstaw 1000 mm. Do 2009 r. była to trasa jednotorowa z rozjazdami na całym odcinku. W nowym tysiącleciu jest ona stopniowo przebudowywana do standardowego rozstawu torów 1 435 mm, a odcinek z Liberca do Vratislavic jest dwutorowy. Wyjątkowa trasa przebiega przez dwa miasta, piękne lasy i słabo zaludnione tereny podmiejskie między Libercem a Jabloncem. Obecnie modernizowane są ostatnie odcinki linii na trasie od Vratislavic do Jablonca nad Nysą, a ruch zastępowany jest autobusami (przewidywany termin 4/2023 r.). Po zakończeniu tej modernizacji między miastami będą kursować tylko tramwaje o rozstawie torów 1 435 mm, a więc na tej linii nie będzie już historycznych unikatów – na przykład oryginalnych wagonów Jabloneckiej Kolei Elektrycznej z lat 1899-1953. Będziemy mogli nimi jeździć tylko w Libercu na odcinku od centrum do Lidových Sadů (Ogród Ludowy). Historia funkcjonowania tramwajów w obu miastach została przedstawiona na wystawie poświęconej transportowi publicznemu w Muzeum Technicznym w Libercu.

KONTAKT: Bovera club – www.boveraclub.com, +420 739 682 083, boveraclub@dpmlj.cz

 

15. Wiatrak Jindřichovice

Wiatrak w Jindřichovicach jest jedynym działającym i ogólnie dostępnym wiatrakiem w Czechach i stanowi jedną z atrakcji Muzeum Życia Wiejskiego Przed Rewolucją Przemysłową w Jindřichovicach pod Smrkem.

Ten wyjątkowy wiatrak został zbudowany w 2002 roku. Twórcy wykorzystali pozostałości drewnianego wiatraka z turbiną, który został powstał w 1930 r. w miejscowości Tošanovice koło Frydka-Mistka. Cała szlifiernia została zachowana i mieści się w niewielkim, jednopiętrowym, okrągłym budynku o średnicy 3,9 m i wysokości 4,2 m. Nad dachem krytym gontem zainstalowano oryginalną 15-łopatkową turbinę o średnicy 2,8 m ze sterem kierunkowym, który automatycznie obraca turbinę w kierunku przeciwnym do kierunku prądu powietrza. Całkowita wysokość budynku wraz z łopatami turbiny wynosi 7,1 m. Wnętrze młyna służy jako galeria zdjęć dokumentujących jego budowę, a także prezentuje inne wiatraki w Czechach. Wiatrak jest ceglany, posadowiony na kamiennej podmurówce, otynkowany tynkiem glinianym z dodatkiem końskiego i krowiego łajna oraz warstwą mieszanki piasku, gliny i papki mącznej. Na zewnątrz zastosowano mieszaninę wapna zmieszanego z twarogiem i olejem lnianym.

KONTAKT: Větrný mlýn Jindřichovice pod Smrkem, +420 776 213 236, lunaria.jps@seznam.cz, www.zijiciskanzen.cz

Mapa s technickými památkami a zajímavostmi v Jablonci a okolí

Realizowany w ramach projektu „Współpraca w prezentacji i promocji zabytków techniki”. Projekt ten jest wspierany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Republiką Czeską – Saksonia 2014-2020.

Partner projektu: Entwicklungsgesellschaft Niederschlesische Oberlausitz GmbH